नूतनवर्गः-१५-२

नूतनवर्गः पूर्वतनोऽभूत्। अन्तिमवर्गे त्रयोदश जना आगमन् परीक्षाञ्चादुः। द्वौ विषयौ पाठयित्वागामिवर्षस्य पाठनयोजनामशिश्रवाव (अहं सञ्चालकश्च)। आगामिवर्गाय को न पञ्जीकरिष्यतीत्यहमप्राक्षम्। कस्यापि हस्तो नोन्नमितः। इति दृष्ट्वा सन्तोषोऽन्वभूम्। द्वयोश्छात्रयोर्ज्ञानमधिकम्। आगामिवर्गे ते नैरस्यमनुभवेतामिति सम्भावना। ताभ्याङ्किञ्चिदन्यः पाठ्यक्रमः कल्पनीय इति चिन्तयामि। सर्वेभ्यश्छात्रेभ्यः प्रोत्साहनङ्गृहकार्यञ्चादाव। इदानीं मासपरिमितोऽवकाशः। तत्काले जना संस्कृताध्ययनङ्क्रियासुः।

नूतनवर्गः-१५

अद्यास्य वर्षस्यान्तिमवर्गः। केवलं द्वौ विषयौ पाठनीयौ। तावेतौ -

आरभ्य
स्म

परीक्षाङ्कृत्वोपरितनौ विषयौ पाठयित्वागामिवर्षस्य योजनां श्रावयिष्यावः (अहमस्माकं सञ्चालकश्च)। आगामिवर्षस्य वर्गाय पञ्जीकरणाय छात्रेभ्यः प्रोत्साहनं दास्यावः। सर्वे साम्प्रतिकछात्राः पञ्जीक्रियासुः। कतिपयहोरानामनन्तरं वर्गोऽयन्नूतनो न प्रत्युत पुरातनो भविष्यति।

काफ्यापणङ्गमनम्

सप्ताहमन्तरा भवेदुतान्तः प्रतिदिनमहङ्काफ्यापणङ्गच्छामि। तत्र काफीपेयं पिबामि किञ्चित्खाद्यमपि खादामि। एतस्मै प्रतिदिनं धनं विनयनीयम्। काफ्यापणे खाद्यान्यपि पथ्यानि न सन्ति। प्रायः सर्वाणि खाद्यानि शर्करायुतानि। तानि सर्वाण्यपथ्यानि। किमेतत्सात्म्यं दुर्व्यसनम्? कार्यालये मह्यं बहुकार्यन्नास्तीत्यतः प्रातःकाले पुत्रं विद्यालयं प्रापय्य कल्यमेव कार्यालयन्न जिगमिषामि। कालयापनायैव काफ्यापणङ्गच्छामि। स्यान्नाम किञ्चिद्दुर्व्यसनमिदम्। परमन्येषां दुर्व्यसनानामपेक्षया तु समीचीनतरम्। जना मदिरापानं धूम्रपानञ्च कुर्वन्ति। तादृशेभ्यो दुर्व्यसनेभ्यस्त्वेनं दुर्व्यसनं वरन्ननु?

पितुर्जन्मदिवसः

अद्य पितुर्जन्मदिवसः। तं दूरवाण्या सम्पर्कङ्कृत्वा वर्धापनान्यदाम्। अद्य स एकोनसप्ततिवर्षीयोऽभूत्। एतावत्पर्यन्तं तस्यानामयं समीचीनमस्तीति हर्षकारिणी वार्ता।

अन्तिमौ सप्ताहौ

वर्षस्यान्तिमौ सप्ताहावागतौ। गुरुवासरादारभ्य पुत्रस्य विद्यालयस्यावकाश आरप्स्यते। कार्यालये मम पर्यवेक्षकः प्रवासाय यूरोपमहाद्वीपङ्गतः - सप्ताहँय्यावत्। तदनन्तरं स गृहादेव कार्यङ्करिष्यति। कार्यालये मह्यमपि बहुकार्यन्नास्ति। यतः पुत्रस्य विद्यालयस्यावकाशो भविष्यत्यतोऽहमपि प्रायस्तद्वद्गृहात् कार्यङ्करिष्यामि। देवैरिष्यते चेदागामीनि पञ्चदशदिनान्यनायासेन गम्यासुः।

शब्दानां व्युत्पत्तिः

बहोः कालादहंं संस्कृतपठनरतः। इतोऽपि संस्कृतशब्दानां व्युत्पत्तिर्मां विस्माययति। कानिचनोदाहरणानि -

यः पङ्के जातः सः पङ्कजः। (कमलम्)
यः अग्रे जातः सः अग्रजः। (ज्येष्ठभाता)
यः अनुजातः सः अनुजः। (कनीयान् भ्राता)

यः खे गच्छति सः खगः। (पक्षी)
यः न गच्छति सः नगः। (पर्वतः)
यः उरसा गच्छति सः उरगः। (सर्पः)

यः आसनं ददाति सः आसन्दः।
यः वरं ददाति सः वरदः।

शब्दानां सौन्दर्यं व्युत्पत्तिश्च मनोहारिणी।

अद्यतनो वर्गः

अद्यतनो वर्गः सम्यक्तया प्राचालीत्। त्रयोदश जना आगमन्। अस्माकं सञ्चालकोऽप्यवर्तिषि। सोऽवादीदितः पूर्वञ्चतुर्दशे वर्गे तेन कदापीयन्तश्छात्रा न दृष्टाः। सः प्रहृष्टमभूत्। एषम इतोऽपि एको वर्गोऽवशिष्टः। आगामिवर्षेऽपि एते सर्वे छात्राः पुनः पञ्जीकुर्युरिति ममाशा। तेषां स्तरो वर्धेत, अनन्तरं तयेव कार्यकर्तारा भवेयुरिति संस्कृतोपकाराय।